- 22 januari 2024 –
Nieuw wettelijk kader voor een betere beveiliging van onze havens.
Minister van Justitie en Noordzee Paul Van Tigchelt heeft een nieuw wetsontwerp klaar om de beveiliging in de havens en havenfaciliteiten te versterken. De ministerraad keurde dit recent goed. Minister Van Tigchelt lichtte dit vandaag toe tijdens een bezoek aan het bedrijf BCTN aan het Albertkanaal. Hiervoor wordt verder gebouwd op de wet Maritieme Beveiliging die op 1 januari 2023 in voege is getreden en nu uitgebreid wordt tot de binnenvaart en de havenbedrijven met impact op de maritieme beveiliging. Daarnaast worden de controles op wie toegang krijgt tot de havens en havenfaciliteiten verder verstrengd. Zo kunnen drugssmokkelaars en andere personen met slechte bedoelingen moeilijker in terminals infiltreren. Ook werd samen met de minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden gezorgd voor een aanpassing in de camerawetgeving, zodat de havenkapiteinsdiensten meer slagkracht krijgen om hun territorium te beveiligen.
De georganiseerde criminaliteit zal altijd op zoek gaan naar de weg van de minste weerstand. Met de wet Maritieme Beveiliging die sinds 1 januari 2023 van kracht is, worden de Belgische havens en havenfaciliteiten veel beter beveiligd. Een eerste evaluatie met de diensten op het terrein leert dat het hierdoor voor criminelen en terroristen moeilijker wordt om illegale activiteiten te ontplooien.
Minister van Justitie en Noordzee Paul Van Tigchelt komt nu met een voorontwerp van wet dat door de ministerraad werd goedgekeurd om het toepassingsgebied ervan nog verder uit te breiden. Het voert ook een aantal wijzigingen door aan het Scheepvaartwetboek en de scheepvaartregelgeving waardoor de beveiliging in de havens en havenfaciliteiten nog meer kan worden versterkt.
1. Uitbreiding naar de binnenvaart en bedrijven die in aanraking komen met maritieme beveiliging
Een sterke beveiliging van onze havens is een eerste belangrijke stap. Maar de tijd van naïviteit is voorbij. Drugs of andere illegale goederen zullen nog steeds verzonden worden naar België om van hieruit over het Europese vasteland te worden verspreid. De georganiseerde bendes zullen deze goederen dan dieper landinwaarts trachten uit te halen. Deze tendensen doen zich momenteel reeds voor en zullen in de toekomst alleen maar toenemen door het verscherpte toezicht en controle op de havens en havenfaciliteiten. Om deze redenen wordt ervoor gekozen om de binnenvaart, waarmee deze goederen vanuit de havens worden vervoerd, beter te beveiligen.
Minister Van Tigchelt maakte dit vandaag bekend tijdens een bezoek aan het bedrijf BCTN aan het Albertkanaal. Voor hem is het duidelijk dat ook op deze plaatsen economische groei ondersteund wordt door de veiligheid maximaal te garanderen. “Deze belangrijke economische as langs het Albertkanaal en de E313 moet maximaal kunnen groeien zonder dat drugscriminaliteit hier ook voet aan grond krijgt. Vandaar dat we ook de schepen van de binnenvaart en de terminals langs de binnenwateren beter gaan beveiligen. De maatregelen die we in de Antwerpse haven hebben genomen, willen we hier ook toepassen in samenwerking met de private sector.”
Naast het effectieve vervoer, zijn ook de bedrijven die de noodzakelijke ondersteuning bieden aan de maritieme sector gevoelig aan infiltraties door criminele organisaties. Medewerkers van rederijen, scheepsagenten of logistieke dienstverleners die benaderd worden om hand- en spandiensten te leveren. Ook deze bedrijven zullen maatregelen moeten nemen, voornamelijk om een striktere controle op de toegang tot de gebouwen en/of netwerk- en informaticasystemen in te voeren.
2. Strengere controle op het havenverbod en andere inbreuken
Het havenverbod kan worden uitgesproken door een rechter voor overtredingen van de drugswet of voor ongeoorloofde acties die strafbaar gesteld zijn door het Scheepvaartwetboek. Dit havenverbod kan voor maximaal 20 jaar worden opgelegd en kan zowel een beroeps- als een plaatsverbod inhouden. Momenteel werden al meer dan 136 havenverboden uitgesproken en de cijfers blijven stijgen.
Deze wet voorziet in verschillende toepassingen die het mogelijk maken om dit verbod makkelijker te controleren. Zo zal de controle hierop mogelijk worden via een bijzonder uittreksel uit het strafregister en de automatische koppeling van de toegangsbadges met het ISPS-platform (International Ship and Port Facility Security Code). Dat is het platform dat ontwikkeld werd door het DG Scheepvaart voor alle gegevensuitwisseling in het kader van de maritieme beveiliging.
Dit bijzonder uittreksel van het strafregister zal eveneens alle veroordelingen alsook de alternatieve straffen vermelden voor onder meer overtredingen van de drugswet en deelname aan criminele organisaties. Deze straffen zullen gedurende 3 jaar vermeld worden op het uittreksel dat kan opgevraagd worden bij sollicitaties voor havengerelateerde functies.
3. Veiligheidsverificaties voor kritieke functies binnen de maritieme sector
De huidige wetgeving over veiligheidsverificaties en -onderzoeken in ons land voorzag reeds de mogelijkheid om voorafgaandelijk aan het uitoefenen van een functie, mandaat of beroep een veiligheidsverificatie te laten uitvoeren.
Met dit wetsontwerp wordt het hebben van een positief veiligheidsadvies echter verplicht voor mensen die in een kritieke functie tewerkgesteld worden. Door deze screening zal vermeden kunnen worden dat personen met criminele banden tewerkgesteld worden in kritieke functies in de maritieme sector. De zogenaamde insider threat wordt via deze methode aangepakt. Met deze wet zullen de veiligheidsverificaties juridisch afdwingbaar worden in de maritieme sector. De lijst van kritieke functies werd reeds in september vorig jaar goedgekeurd door de bevoegde diensten.
4. Camera’s geïnstalleerd door de havenkapitein
De Wet Maritieme Beveiliging heeft ervoor gezorgd dat er sinds 1 januari 2023 vaste veiligheidscamera’s op zee kunnen worden geplaatst. Dit bijvoorbeeld op windmolens, maar ook op het geplande energie-eiland. Voordien was dit niet mogelijk. Daarnaast kunnen ook mobiele camera’s worden ingezet, bevestigd aan bijvoorbeeld een drone of op vaartuigen.
Met deze wetsuitbreiding wordt nu samen met de minister van Binnenlandse Zaken Annelies Verlinden ook voorzien in een kader voor het gebruik van camera’s in de havens en havenfaciliteiten door de havenkapiteinsdiensten. Deze hebben specifieke bevoegdheden en bepaalde opdrachten van algemeen belang in de haven en zijn dus niet vergelijkbaar met een doorsnee organisatie. Daardoor was er een nood aan een duidelijk wettelijk kader dat is afgestemd op het gebruik van camera’s binnen de havengebieden.
Annelies Verlinden, minister van Binnenlandse Zaken: “Met deze wetgeving voorzien we in de uitbreiding en de versterking van de beveiliging van onze havens en de havenfaciliteiten. Een belangrijke maatregel in de strijd tegen de internationale drugscriminaliteit, maar bijvoorbeeld ook transmigratie. Opnieuw een belangrijke stap om de veiligheid, en in het bijzonder de maritieme veiligheid, te verbeteren.”
5. Klokkenluidersbescherming
Sinds 28 november 2022 bestaat in ons land de zogenaamde klokkenluidersbescherming. Uit evaluatie met de parketten en de nationale drugscoördinator blijkt dat er nood is aan eenzelfde bescherming binnen de havengemeenschap. Hiervoor worden geen nieuwe regels uitgewerkt maar zal de bestaande wet worden uitgebreid naar de maritieme sector.
Een klokkenluidersregeling is noodzakelijk om verschillende redenen waaronder het blootleggen van mistoestanden. Klokkenluiders hebben vaak toegang tot interne informatie die anders verborgen zou blijven en waardoor ze nu fraude, corruptie of andere illegale activiteiten kunnen aankaarten. Een klokkenluidersregeling beschermt ook de werknemers tegen wraakacties en vergelding.
Paul Van Tigchelt, minister van Justitie en Noordzee: “Met de wet maritieme beveiliging werden grote stappen vooruitgezet in de strijd tegen de georganiseerde misdaad en in het beter beveiligen van de havens. Met deze uitbreiding van de wet gaan we verder op die lijn en komen we tegemoet aan bijkomende concrete noden die leven op het terrein. Door de regels uit te breiden naar alle bedrijven die in de haven actief zijn, de inzet van camera’s en strenger te controleren op havenverboden sluiten we de mazen in het net nog meer.”
foto’s © Georges Janssens